Osmanlı Döneminde Kullanılan Savunma ve Saldırı Silahları

Osmanlı döneminde kullanılan silahları bu yazımızda inceleyeceğiz, günümüzde koleksiyon önemi çok yüksek olan bu silahlar geçmiş dönemlerde Osmanlı ordusu başarısı için oldukça büyük öneme sahiptir.

Savunma Silahları

1.   Zırh

Savaşlarda savunma için kullanılan en önemli savuma silahı zırhlardır. Zırhlar savaşçıların gövde, kollar, bacaklar ve kafayı korumak için geliştirilmiştir. İlk çağlardan beri kullanıldığı bilinmektedir, Sultanlar ve devlet adamlarının zırh olarak kullandığı kıyafetler farklı şekillerde dizayn edilmektedir, tombak sanatının kullanıldığı ve değerli madenler kullanılarak imal edildikleri görülmektedir. Sultanlar doğal taşlar ile süslenip ince el sanatları ile işlenen görkemli zırhlar giyerlerdi.

2.      Miğfer

Baş kısmını ve yüzde olan hassas bölgeleri korumak için tasarlanmıştır. Osmanlı’da bakır demir gibi maddenler kullanılarak yapıldığı görünür. Farklı motifler ve tombak sanatı kullanılarak işlenen miğferler düşman üzerinde olumsuz etki oluşturduğu fark edildikten sonra çok daha önemli hale gelmiştir. Günümüze ulaşan koleksiyonlarda bulunan miğferler de bakır üzeri altın vermiyeli miğferleri Osmanlı askerlerinin kullandığını kesinlik kazanmıştır.

3.      Kalkan

Savaş alanlarında düşman silahlarına karşı geliştirilmiştir, genellikle ok ve kılıçlara karşı savunma amacı ile kullanılmıştır. Hafif madenlerden, hayvan derilerden ve çeşitli örgü şekilleri ile kalkanlar geliştirildiği görülür. Sultanlar ve devlet adamlarının kalkanları genellikle pahalı taşlardan ve ince sanat işçiliği ile görsel şölen sunmaktadır. Osmanlı’da savaş aletleri geliştiren ustaların genellikle gayri müslim olduğu görünmektedir. Osmanlı kalkanları Selçuklu dönemi kalkanları temel alınarak hazırlandıkları görünür.

Ateşsiz Saldırı Silahları

1.      Kesici Silahlar (Eslihâ-i Câriha)

Ateşli silahların icadına kadar gelen süreçte savaşçılar göğüs göğüse muharebe etmişlerdir. Çok sayıda tür ve formlarda bulunan silahlar savaş meydanlarında kullanılmaktadır. Bu silahların en cok kullanılanı kılıç olmakla birlikte meç, pala, kama, bıçak, hançer, teber ve balta gibi silahlardır.

2.      Atıcı Silahlar (Eslihâ-i Râmiye)

Düşman askerlerini belirli mesafelerden vurmak için kullanılan atıcı silahların başında Ok-yay gelmekle birlikte sapan ve mancınıklar kullanılmıştır. Bu silahların bir kısmı canlı bir kısmıda cansız hedefler için kullanılmıştır. Türk tarihinde ok ve yay çok büyük öneme sahiptir, Osmanlı ordusunda ok atışına çok önem verilirdi bugün İstanbul’da Okmeydanı semti Osmanlı’da ok talimlerinin yapıldığı alan olarak bilinmektedir bu talimlerde Osmanlı ordusunda talimler çok gelişmiştir ve diğer milletlere göre kıyaslanamayacak düzeye ulaşmıştır.

3.      Delici Silahlar (Eslihâ-i Nâfize)

Mızrak, cirid, zıpkın, harbe ve süngü gibi ucu keskin olan silahlar aynı zamanda Osmanlı’da sırıklı olarak bilinirdi. Uzunlukları bir ila üç metre civarında değişkenlik gösteren silahlar uc kısımlarıda demir veya çelik gibi keskin uçlara sahiptir.

4.       Vurucu Silahlar (Eslihâ-i Dâribe)

Gürz, bozdoğan, topuz, koçbaşı ve şeşper gibi isimler ile adlandırılan yakın dövüş silahları olarak bilinmektedir. Ateşli silahların geliştirilmesine kadar kullanılan bu silahlar 16. YY dan sonra pek tercih edilmemiştir.